Czy naprawdę wystarczy wsadzić cebulkę w ziemię i czekać na wiosnę, by mieć spektakularne tulipany? To pytanie z pozoru proste kryje wiele praktycznych niuansów, które rozjaśnimy w tym poradniku.
Ten poradnik sadzenia tulipanów pokaże, jak sadzić tulipany w ogrodzie krok po kroku, by zapewnić zdrowe rośliny i obfite kwitnienie. Podamy krótki przegląd botaniczny: rodzaj Tulipa obejmuje około 120 gatunków i ponad 15 000 odmian uprawnych — od miseczkowych po pełne, pachnące i bezzapachowe, przy czym nie istnieją odmiany czysto niebieskie.
Wyjaśnimy cykl wegetacji (około 100 dni) i terminy kwitnienia — od marca do maja, z różnymi grupami czasowymi: wcześnie, sezonowo i późno. Omówimy też, kiedy liście i pędy obumierają oraz co to oznacza dla przechowywania cebulek.
Artykuł prowadzi czytelnika od wyboru odmian i cebulek, przez przygotowanie gleby i najlepszy termin sadzenia, aż po techniki w ogrodzie, koszyczkach i doniczkach. Zawrze także porady dotyczące pielęgnacji oraz rozwiązywania najczęstszych problemów przy sadzeniu tulipanów.
Kluczowe wnioski
- Jak sadzić tulipany w ogrodzie: planuj sadzenie jesienią, by cebulki zdążyły się ukorzenić.
- Poradnik sadzenia tulipanów obejmuje wybór odmiany, przygotowanie gleby i prawidłową głębokość sadzenia.
- Sadzenie tulipanów krok po kroku zwiększa szansę na obfite kwitnienie i zdrowe rośliny.
- Okres wegetacji to ok. 100 dni; kwitnienie przypada od marca do maja.
- Cebulki przechowuj w suchym, chłodnym miejscu, jeśli nie sadzisz ich od razu.
Jak sadzić tulipany w ogrodzie
Przy sadzeniu tulipanów warto zacząć od wyboru zdrowych cebulek. Kupuj cebulki u sprawdzonych dostawców, takich jak Vilmorin czy Holenderskie hurtownie cebulek, by uniknąć chorób i pustych kwiatów.
Przygotuj glebę: rozluźnij podłoże i wymieszaj kompost lub perlity, by poprawić drenaż. Dobry drenaż zapobiega gniciu cebulek w ciężkiej, zbyt mokrej ziemi.
Wykopuj dołki na trzykrotność wysokości cebulki. To podstawowa zasada dla prawidłowego sadzenia. Umieść cebulkę czubkiem do góry, delikatnie zasyp i ugnieć ziemię.
Sadzenie cebulek tulipanów najlepiej przeprowadzić jesienią. Tulipany potrzebują chłodnego okresu zimowego, by wiosną ładnie kwitły.
Sadzonki ustawiaj grupami po 5–7 sztuk. Grupy dają lepszy efekt dekoracyjny niż pojedyncze rośliny rozsiane po rabacie.
Do pracy przydadzą się proste narzędzia: łopatka, sadzarka do cebulek z regulacją głębokości i koszyczki ochronne. Sadzarki firmy Fiskars lub ręczne modele z regulacją ułatwiają prace.
Praktyczna technika sadzenia tulipanów wymaga unikania bardzo mokrej gleby. Jeśli ziemia jest zbyt wilgotna, odczekaj kilka dni po deszczu lub dodaj piasku do mieszanki.
Po posadzeniu podlej delikatnie każdą grupę. Nawadnianie na start pomaga ukorzenić cebulki przed zimą.
W przypadku doniczek trzymaj cebulki w chłodnym, zacienionym miejscu przed wystawieniem na zewnątrz. Ta metoda poprawia ukorzenianie i zapobiega przedwczesnemu wzrostowi.
Wybór odmian i cebulek tulipanów — które kupić
Decydując o wyborze odmian tulipanów warto zacząć od terminu kwitnienia. Wczesne odmiany otwierają ogród już w marcu, odmiany sezonowe kwitną w kwietniu, a późne przedłużają pokaz do maja. Przy planowaniu zadaj sobie pytanie, jakie tulipany wybrać, by uzyskać ciągłość kwitnienia.
Wysokość roślin wpływa na kompozycję rabaty. Niskie tulipany botaniczne sprawdzą się na obrzeżach i w grupach przy chodnikach. Wysokie odmiany, takie jak tulipany Darwina, tworzą efektowne pionowe akcenty w centralnych partiach grządek.
Kształt kwiatu i zapach to kolejny filar dobrego wyboru. Pojedyncze kwiaty wyglądają lekkо i klasycznie. Pełne odmiany mają bogate, puszyste główki. Liliokształtne nadają ogrodowi nowoczesny charakter. Zastanów się, które z tych cech są dla ciebie priorytetem przy wyborze.
Jakość cebulek decyduje o sukcesie uprawy. Szukaj twardych, jędrnych, kształtnych cebulek bez pleśni i uszkodzeń. Nagie cebulki bez łusek także bywają dobre, pod warunkiem że są zdrowe. Unikaj miękkich i pękających egzemplarzy.
Gdzie kupować cebulki ma znaczenie. Najlepiej wybierać renomowanych dostawców, na przykład znane szkółki ogrodnicze lub sklepy z opisem odmiany i zabezpieczonym opakowaniem. Lepiej unikać mieszanych cebulek na wagę z supermarketów, gdyż mogą nie mieć deklarowanej jakości.
Ilość i układ sadzenia wpływa na efekt wizualny. Sadź w grupach po 5–7 cebulek, by uzyskać gęsty, naturalny wygląd. Mieszaj kilka grup odmian, aby wydłużyć okres kwitnienia od marca do maja. Pomyśl o kompozycjach kolorystycznych i wysokościowych przed zakupem.
Jeżeli zastanawiasz się, z czego sadzić tulipany, rozważ też mieszanki przeznaczone do ogrodów i do donic. Produkty marek florystycznych i renomowanych szkółek często zawierają precyzyjne informacje o terminie kwitnienia i wymaganiach siedliskowych.
Podsumowując, przy wyborze pamiętaj o terminie kwitnienia, wysokości, kształcie i jakości cebulek. Przemyśl, które cebulki tulipanów kupić tak, aby spełniały zamysł kompozycji i harmonogram kwitnienia.
W jakiej glebie sadzić tulipany — przygotowanie podłoża
Tulipany najlepiej rosną w lekkiej, dobrze przepuszczalnej ziemi. Przygotowanie podłoża pod tulipany zaczyna się od oceny struktury gleby i drenażu.
W glebach ciężkich dodaj kompost lub dobrze rozłożony obornik, aby poprawić strukturę i napowietrzenie. W glebach piaszczystych wprowadź materię organiczną, która pomoże zatrzymać wilgoć i składniki odżywcze.
Spulchnij ziemię na głębokość około 30 cm. Dzięki temu cebulki i korzenie będą miały miejsce na rozwój, a nadmiar wody łatwiej odpłynie.
Sprawdź pH gleby. Tulipany preferują pH lekko kwaśne do neutralnego, między 6,0 a 7,0. Jeśli pH jest zbyt wysokie, obniż je przez dodanie torfu lub małych dawek siarczanu amonu.
Stosuj nawóz o wolnym uwalnianiu przed sadzeniem, aby zapewnić cebulkom stały dopływ składników odżywczych wiosną. Przy podejrzeniu chorób grzybowych rozważ profilaktyczne zastosowanie fungicydu w glebie.
Przygotowanie podłoża pod tulipany warto zakończyć wyrównaniem gruntu i lekkim ubiciem. To ułatwi właściwe ulokowanie cebulek i zapewni kontakt z ziemią dla tulipanów.
Porady dotyczące sadzenia tulipanów: planuj miejsce z dobrym nasłonecznieniem i unikaj miejsc, gdzie zalega woda po opadach. Dzięki starannemu podejściu gleba stanie się solidną podstawą dla zdrowych roślin.
Kiedy sadzić tulipany — najlepszy termin sadzenia
Najczęściej cebulki tulipanów sadzi się jesienią. Optymalny okres to od końca września do połowy października. W tym czasie gleba jest wystarczająco chłodna, by pobudzić ukorzenianie, lecz nie zamarznięta.
Jeżeli zastanawiasz się, kiedy sadzić tulipany w innym terminie, pamiętaj o jednym: cebulki muszą zdążyć ukorzenić się przed mrozami. To wyjaśnia, dlaczego najlepszy termin sadzenia tulipanów przypada na wrzesień i początek października.
W praktyce odpowiedź na pytanie czy tulipany można sadzić jesienią jest krótka — tak. Sadzenie późne jest możliwe, dopóki ziemia nie zamarzła. Gdy gleba zamarznie, prace ogrodowe trzeba przerwać.
W cieplejszych regionach Polski warto pamiętać o przechłodzeniu cebulek. Jeśli klimat nie zapewnia naturalnego okresu chłodzenia, włóż cebulki do lodówki na 6–8 tygodni przed sadzeniem.
Nie poleca się sadzenia tulipanów wiosną bez uprzedniego chłodzenia. Brak zimnego okresu może sprawić, że cebulki nie zakwitną prawidłowo.
Praktyczne wskazówki:
- Sprawdzaj prognozy mrozów przed sadzeniem.
- Sadź na głębokość dostosowaną do wielkości cebuli.
- W rejonach ciepłych planuj chłodzenie w lodówce.
Stosując się do tych zasad, określisz najlepszy termin sadzenia tulipanów i zapewnisz roślinom warunki do silnego ukorzenienia i obfitego kwitnienia.
Przygotowanie i przechowywanie cebulek przed sadzeniem
Najlepszy czas na zakup cebulek to wrzesień–październik. Jeśli nie planujesz sadzić od razu, zadbaj o odpowiednie przechowywanie cebulek tulipanów w chłodnym, suchym i przewiewnym miejscu.
Do przechowywania używaj papierowych toreb lub drewnianych skrzynek. Temperatura powinna być niska, ale bez przymrozków. Dzięki temu cebulki nie tracą jędrności i są mniej podatne na choroby.
Przy przygotowanie cebulek do sadzenia pamiętaj o kontroli stanu. Wybieraj cebulki twarde, bez pleśni i uszkodzeń. Odrzuć miękkie egzemplarze oraz te z plamami lub widocznym gniciem.
Przed zasadzeniem warto zastosować prosty zabieg ochronny. Moczenie cebulek w rozcieńczonym środku grzybobójczym zmniejsza ryzyko chorób, takich jak Botrytis tulipae.
Jeżeli chcesz pozyskać cebulki przybyszowe, wykop gniazda około miesiąc po przekwitnieniu. Oczyść cebulki, pozostaw do wyschnięcia i przechowuj do następnego sezonu.
Jeśli zastanawiasz się z czego sadzić tulipany, pamiętaj, że zdrowe, dobrze przechowane cebulki dają największą szansę na bujne kwitnienie.
Etap | Co robić | Dlaczego to ważne |
---|---|---|
Zakup | Kupić we wrześniu–październiku twarde cebulki | Lepszy wybór odmian i świeżość materiału |
Przechowywanie | Papierowe torby, skrzynki, niska temperatura, przewiew | Zapobieganie pleśni i wysuszeniu |
Kontrola | Odrzucać miękkie i spleśniałe egzemplarze | Uniknięcie rozprzestrzeniania się chorób |
Zabieg przed sadzeniem | Moczenie w rozcieńczonym środku grzybobójczym | Zmniejszenie ryzyka Botrytis i innych infekcji |
Cebulki przybyszowe | Wykopać po kwitnieniu, oczyścić, wysuszyć i przechować | Rozmnażanie we własnym zakresie, oszczędność |
Krótka kontrola przed sadzeniem pozwala łatwo ocenić materiał. Pamiętaj, że dobre przygotowanie zwiększa szansę na piękne rabaty.
Na jaką głębokość sadzić tulipany — praktyczne wskazówki
Zasadnicza reguła mówi, że głębokość sadzenia tulipanów powinna wynosić około trzykrotności wysokości cebulki. To prosta zasada ułatwiająca decyzję: większość cebulek sadzi się na głębokość 10–15 cm.
Praktyczne wskazówki sadzenia pomagają dopasować głębokość do odmiany. Wysokie odmiany, takie jak tulipany Darwina, z większymi cebulkami najlepiej sadzić bliżej 15 cm. Niskie tulipany botaniczne potrzebują około 10 cm głębokości sadzenia tulipanów.
Odległości między cebulkami wpływają na rozwój roślin. Minimalna odległość to około 5 cm, lecz optymalnie 10–15 cm zapewni lepszy wzrost i ładniejszy efekt w kępach. Sadzenie w grupach daje silniejsze i bardziej efektowne kwitnienie.
Skutki błędnego sadzenia są proste: zbyt płytko posadzone cebulki mogą przemarznąć lub zostać zjedzone przez zwierzęta. Zbyt głębokie umieszczenie utrudni wyrastanie i osłabi rośliny, które będą miały słabsze pędy i mogą się przechylać.
Aby ułatwić pracę, wykopujemy dołki o odpowiedniej głębokości i luźnym podłożu. Dodanie warstwy kompostu poprawi strukturę gleby i wspomoże rozwój korzeni. Pamiętaj o oznaczeniu miejsca sadzenia, by pielęgnacja na wiosnę była łatwiejsza.
Te praktyczne wskazówki sadzenia ułatwią decyzję na jaką głębokość sadzić tulipany i jak dbać o tulipany w ogrodzie, by cieszyć się zdrowymi i stabilnymi roślinami każdego sezonu.
Technika sadzenia tulipanów w ogrodzie i w koszyczkach
Tradycyjna technika sadzenia tulipanów zaczyna się od wykopania dołka o odpowiedniej głębokości. Umieść cebulkę czubkiem do góry, zasyp ziemią i delikatnie podlej, by osadzić podłoże.
Do szybszej pracy użyj sadzarki do cebulek z regulacją głębokości. Urządzenie zapewnia równe odstępy i stałą głębokość, co ułatwia planowanie rabaty.
Sadzenie tulipanów w koszyczkach chroni cebulki przed gryzoniami. Wybierz ażurowy pojemnik, umieść go w ziemi i sadź cebulki wewnątrz na głębokość 10–15 cm.
Dobierz wysokość koszyczka do rozmiaru odmiany. W razie potrzeby zastosuj produkcyjne doniczki z otworami lub zrób własne nacięcia, by korzenie miały miejsce do rozwoju.
Ochrona przed zwierzętami powinna obejmować koszyczki, siatki i osłonki. Unikaj stanowisk o zbyt wysokiej wilgotności, które sprzyjają gniciu cebulek.
Sadzenie grupowe daje lepszy efekt dekoracyjny niż pojedyncze rośliny. Zgrupuj odmiany o podobnej wysokości i czasie kwitnienia.
Praktyczne akcesoria to sadzarki regulowane i osłonki na cebulki. Takie narzędzia przyspieszają pracę i chronią przed uszkodzeniem roślin podczas sadzenia.
Metoda | Głębokość | Zalety | Wskazówki |
---|---|---|---|
Tradycyjne wykopywanie | 10–15 cm | Proste, szybkie, brak dodatkowych materiałów | Umieszczać cebulki czubkiem do góry, podlewać po zasypaniu |
Sadzenie z sadzarką | Regulowana | Równa głębokość, oszczędność czasu | Ustawić głębokość zgodnie z rozmiarem cebulki |
Sadzenie tulipanów w koszyczkach | 10–15 cm wewnątrz koszyka | Ochrona przed gryzoniami, łatwe wykopywanie | Wybierać ażurowe koszyczki i dopasować wysokość do odmiany |
Sadzenie grupowe | 10–15 cm | Lepszy efekt wizualny, łatwiejsza pielęgnacja | Grupować odmiany o podobnym czasie kwitnienia |
Sadzenie tulipanów z nasion i rozmnażanie wegetatywne
Rozmnażanie tulipanów odbywa się dwiema głównymi drogami. Pierwsza to sadzenie tulipanów z nasion, praktykowane głównie przez hodowców tworzących nowe odmiany. Druga to rozmnażanie wegetatywne tulipanów, które daje szybkie i przewidywalne efekty w ogrodzie.
Sadzenie tulipanów z nasion to proces długotrwały. Nowe rośliny wymagają 3–5 lat, by wydać pełne cebulki i zakwitnąć. Nasiona wysiewa się jesienią na głębokość 1–2 cm, do gruntu lub skrzynek. Utrzymuj niską temperaturę i kontroluj wilgotność, by siewki dobrze się ukorzeniły.
Młode siewki są delikatne i łatwo padają ofiarą szkodników. Ten sposób polecam dla doświadczonych ogrodników, którzy są gotowi na regularne obserwacje i ochronę roślin. Dla amatorów lepsze jest rozmnażanie wegetatywne tulipanów.
Rozmnażanie wegetatywne tulipanów opiera się na cebulkach przybyszowych. Po przekwitnieniu, zwykle koło końca lipca, gdy liście zżółkną, wykop gniazdo. Oddziel zdrowe cebulki przybyszowe, oczyść je, umyj i pozostaw do wyschnięcia.
Przechowuj cebulki w suchym i chłodnym miejscu do ponownego sadzenia. Młode cebulki warto pozostawić w jednym miejscu przez około 2 lata, zanim zaczniesz je przesadzać. Jeśli potrzebujesz je przechować, wykop latem i zabezpiecz przed wilgocią.
Praktyczne porady: przy sadzeniu wysiewów zabezpiecz siewki przed ptakami i ślimakami. Przy rozmnażaniu z cebulek zwracaj uwagę na zdrowie materiału — wybieraj twarde, pozbawione plam cebulki. Regularne dokarmianie fosforem i potasem poprawi rozwój nowych cebulek.
Sadzenie tulipanów z nasion daje satysfakcję twórczą i unikatowe odmiany. Rozmnażanie tulipanów wegetatywnie zapewnia szybkie efekty i stabilność barw i kształtów. Wybierz metodę zależnie od celu uprawy i doświadczenia w ogrodzie.
Tulipany w doniczkach — jak uprawiać na tarasie i balkonie
Wybór odpowiedniej doniczki to pierwszy krok. Postaw na pojemnik z otworami drenażowymi i warstwą keramzytu u dołu. Uniwersalny kompost beztorfowy dobrze trzyma wilgoć i jest lekki, co ułatwia przesadzanie na tarasie.
Głębokość sadzenia w doniczce to praktyczne zastosowanie zasady trzykrotności wysokości cebulki. Najczęściej wystarczy 10–15 cm. Cebulki umieszczaj czubkiem do góry i lekko dociskaj podłoże.
Przechowywanie przed wystawieniem ma znaczenie dla kwitnienia. Trzymaj pojemniki w chłodnym, zacienionym miejscu przy około 5°C, nie niżej niż 0°C. Taki okres chłodzenia imituje naturalne warunki.
Podlewanie ma być umiarkowane. Po sadzeniu wystarczy lekkie podlecie, potem podlewaj regularnie, ale unikaj zastojów wody. Po kwitnieniu ogranicz podlewanie i pozwól liściom zaschnąć przed usunięciem.
W cieplejszych miesiącach doniczki mogą się przegrzewać. W takich warunkach warto stosować wcześniejsze przechłodzenie cebulek i ustawiać donice w półcieniu. To zapobiega przedwczesnemu wzrostowi i więdnięciu.
Na balkonie i tarasie rośliny wymagają innej pielęgnacji niż w gruncie. Dla uprawa tulipanów na balkonie wybieraj stabilne donice i zabezpieczaj je przed silnym wiatrem. Ustawienie na tarasie powinno chronić korzenie przed nadmiernym nagrzaniem.
Kiedy planujesz kompozycje, łącz tulipany z cebulami innych roślin cebulowych. Tulipany na tarasie dobrze wyglądają w grupach po kilka sztuk, co daje efekt pełnego kwitnienia. Regularnie usuwaj przekwitłe kwiaty, by pobudzić energię cebul.
Jeśli chcesz poznać więcej porad o pielęgnacji, przypomnij sobie zasady jak dbać o tulipany w ogrodzie i dostosuj je do doniczkowej wersji. Praktyka na balkonie szybko pokaże najlepsze rozwiązania dla twojego miejsca.
Jak dbać o tulipany w ogrodzie po posadzeniu
Pielęgnacja tulipanów zaczyna się zaraz po posadzeniu. Regularne podlewanie wspiera ukorzenianie, lecz nadmiar wody prowadzi do gnicia cebulek. W czasie kiełkowania podlewaj umiarkowanie, w suszy podlewaj częściej.
Nawożenie wpływa na siłę i czas kwitnienia. Przy sadzeniu zastosuj nawóz o wolnym uwalnianiu, by cebulki miały zapas składników.
Wiosenne dokarmianie możesz wykonać przy pojawieniu się pędów. Unikaj nadmiaru azotu, bo sprzyja bujnym liściom kosztem kwiatów.
Po przekwitnięciu usuń przekwitłe kwiaty, by nie powstawały nasiona. Liście zostaw do całkowitego zżółknięcia. To pozwala cebulce zgromadzić zapasy na następny sezon.
Kontroluj choroby i szkodniki. Choroba Botrytis tulipae może powodować plamy i zgniliznę. Przy pierwszych objawach sięgnij po sprawdzony fungicyd. Chroń rośliny przed nornicami i ślimakami mechanicznie lub biologicznie.
W wilgotne lato lub gdy ryzyko chorób rośnie, rozważ wykopanie cebulek. Wysusz je starannie i przechowuj w chłodnym, suchym miejscu do jesieni.
Poniższa tabela przypomina najważniejsze zasady podlewania i nawożenia oraz pielęgnacji po kwitnieniu.
Zabieg | Jak często | Na co zwrócić uwagę |
---|---|---|
Podlewanie | Umiarkowanie po posadzeniu; częściej w suszy | Unikać przelania; gleba ma być wilgotna, nie mokra |
Nawożenie | Przy sadzeniu nawóz wolno działający; opcjonalnie wiosną | Nie przesadzać z azotem; stosować zgodnie z instrukcją producenta |
Przycinanie | Usuwanie kwiatów po przekwitnięciu | Pozostawić liście do zaschnięcia, by cebulka nabrała sił |
Ochrona | Kontrola co kilka tygodni | Stosować fungicydy przy objawach; zabezpieczać przed nornicami |
Przechowywanie cebulek | Wykopywać w wilgotne lato lub przy chorobach | Suszyć i przechowywać w suchym, chłodnym miejscu |
Podsumowując, jak dbać o tulipany w ogrodzie wymaga regularnych działań: podlewanie i nawożenie tulipanów w odpowiednich dawkach, usuwanie przekwitłych kwiatów i czujna ochrona przed chorobami. Dzięki stałej pielęgnacji tulipany odwdzięczą się zdrowym wzrostem i obfitym kwitnieniem.
Problemy w uprawie i praktyczne porady dotyczące sadzenia tulipanów
Najczęstsze problemy w uprawie tulipanów to choroby grzybowe, gnicie cebulek i słabe kwitnienie. Szara pleśń i Botrytis mogą uszkodzić pąki i liście, zwłaszcza przy złym przewiewie. Gnicie wynika zwykle ze stojącej wody; poprawa drenażu i przesadzenie cebulek na wyższe rabaty często załatwia sprawę.
Szkodniki takie jak nornice, ślimaki i larwy potrafią wyjadać cebulki. Skuteczne porady dotyczące sadzenia tulipanów obejmują użycie ażurowych koszyczków, osłon i pułapek oraz mechaniczne zabezpieczenia. Koszyczki ograniczają ryzyko wyjadania cebulek i ułatwiają przesadzanie bez uszkodzeń.
Przy diagnostyce choroby tulipanów usuń i spal zainfekowane cebulki, zastosuj fungicydy dopuszczone do stosowania w ogrodach i popraw podłoże. Zapobieganie jest kluczowe: kupuj zdrowe cebulki od renomowanych dostawców, przechowuj je w suchych, chłodnych warunkach i rozważ moczenie w preparacie grzybobójczym przed sadzeniem.
Praktyczne wskazówki: sadź w kępkach po 5–7 sztuk, mieszaj odmiany, by wydłużyć okres kwitnienia, używaj sadzarek i koszyczków. W cieplejszych strefach schładzaj cebulki w lodówce przed sadzeniem. Te porady dotyczące sadzenia tulipanów pomogą zminimalizować problemy i uzyskać obfite, zdrowe kwitnienie.

Ekspert w dziedzinie mebli dziecięcych i aranżacji wnętrz, który pomaga tworzyć bezpieczne, funkcjonalne i estetyczne przestrzenie dla najmłodszych. Z pasją doradza, jak dobrać meble dopasowane do wieku i potrzeb dzieci oraz jak urządzić dom, by był komfortowy dla całej rodziny. Śledzi najnowsze trendy w designie wnętrz i dzieli się swoją wiedzą, by ułatwiać czytelnikom podejmowanie najlepszych decyzji przy urządzaniu przestrzeni.